Spis artykułów
(bojówkarzy OUN, upowców / banderowców, policjantów ukraińskich i Ukraińców z Dywizji SS-Galizien) na terenach przedwojennych województw: wołyńskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego, poleskiego i lubelskiego Ewa Siemaszko
1. Ks. Józef Aleksandrowicz, lat 74, proboszcz parafii;
Zabłoćce (Zabołotce, Zabłotce) w powiecie Włodzimierz Wołyński (diec. łucka,
dekanat Włodzimierz Wołyński), zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich
11.07.1943 podczas napadu na ko¶ciół, gdzie była odprawiana poranna msza.
2. Ks. Karol Baran, lat 61, proboszcz parafii Korytnica w powiecie
Włodzimierz Wołyński (diec. łucka, dekanat Włodzimierz Wołyński), 12.07.1943
uprowadzony przez nacjonalistów ukraińskich ze Stężarzyc, gdzie mieszkał,;
do pobliskiego lasu i przerżnięty pił± w drewnianym korycie (między dwiema
deskami).
3. Ks. Jerzy Cimiński, lat 28, proboszcz parafii Dederkały w
powiecie Krzemieniec (diec. łucka, dekanat Krzemieniec), przebywaj±cy w
go¶cinie u ks. Hieronima Szczerbickiego w Wołkowyjach w powiecie Dubno
(diec. łucka, dekanat Beresteczko), zamordowany wraz z ks. Szczerbickim
w 05.1943 przez nacjonalistów ukraińskich przez wrzucenie do studni i zasypanie
ziemi± i kamieniami.
4. Ks. Stanisław Dobrzański, lat 38, proboszcz; parafii;
Ostrówki w powiecie Luboml (diec. łucka, dekanat Luboml), zamordowany bestialsko
30.08.1943 przez; nacjonalistów ukraińskich podczas rzezi całej wsi.
Wraz z księdzem zginęło co najmniej 476 osób, pocz±wszy od niemowl±t po
starców.
5. Ks. Michał Grodzicki, lat 44, proboszcz parafii Radów w powiecie
Dubno (diec. łucka, dekanat Dubno), zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich
w 1946 w okolicach Jarosławia.
6. Ks. Stanisław Grzesiak, lat 35,; proboszcz parafii Skurcze
w powiecie Łuck (dekanat Łuck), zastrzelony przez Ukraińców 16.01.1944
w Porycku w pow.; Włodzimierz Woł. (diec. łucka, dekanat Włodzimierz
Wołyński), gdy podczas ewakuacji; ludno¶ci polskiej ewakuuj±cej się
z kolonii Skurcze, poszedł do ko¶cioła, aby pomodlić się za zamordowanego
w 1943 księdza Bolesława Szawłowskiego.
7. Ks. Jan Kotwicki, lat 45, proboszcz parafii Sokól (Sokul)
w powiecie Łuck (diec. łucka, dekanat Kołki), 11.07.1943 zamordowany przez
nacjonalistów ukraińskich podczas napadu na ko¶ciół w osadzie Chrynów (Chrenów)
w powiecie Włodzimierz Wołyński (diec. łucka, dekanat Włodzimierz Wołyński),
gdy odbywała się msza ¶w. - zastrzelony wraz z grup± kobiet, przy próbie
ucieczki przez zakrystię.
8. Ks. Bolesław Szawłowski, lat 43, proboszcz parafii Poryck
w powiecie Włodzimierz Wołyński (diec. łucka, dekanat Włodzimierz Wołyński),
ciężko ranny 11.07.1943 podczas napadu nacjonalistów ukraińskich na ko¶ciół,
w którym rozpoczynała się niedzielna msza ¶w., zmarł tego lub następnego
dnia.
9. Ks. Hieronim Szczerbicki, lat 32, proboszcz parafii Tesłuhów
i Łysin w powiecie Dubno (diec. łucka, dekanat Beresteczko), zamordowany
przez nacjonalistów ukraińskich w pobliskich Wołkowyjach (diec. łucka,
dekanat Beresteczko) w 05.1943 wraz z przybyłym do niego drugim księdzem
(Jerzym Cimińskim). Obaj księża zostali wrzuceni do studni o głęboko¶ci
16 m i zasypani ziemi± i kamieniami.
10. Ks. Konstanty Turzański, lat 44, proboszcz parafii;
Wyszogródek (Wyżgródek) w; powiecie Krzemieniec (diec. łucka, dekanat
Krzemieniec), zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich w 07.1943, jednocze¶nie
ze 150 Polaków zgromadzonymi w ko¶ciele, głównie uchodĽcami z okolicy.
11. Ks. Piotr Walczak, katecheta i prawdopodobnie proboszcz parafii
Ławrów w powiecie Łuck (diec. łucka, dekanat Łuck), zamordowany przez nacjonalistów
ukraińskich w 03.1943 w s±siedniej kolonii Poznanka (pow. Łuck) -;
po pobiciu wrzucony żywcem do studni wraz z dwiema osobami-domownikami.
12. Ks. Baka (imię nie ustalone), proboszcz parafii greckokatolickiej
w okolicach Sanoka,; zamordowany wraz z rodzin± w 1943 r. w Aleksandrii
w powiecie Równe (diec. łucka, dekanat Równe) za odprawianie nabożeństw
dla Polaków w miejscowym ko¶ciele katolickim.
13. Ks. Serafin Jarosiewicz, lat 47, proboszcz parafii grekokatolickiej
Tutowicze w powiecie Sarny,; żywcem spalony w 26.05.1943 przez nacjonalistów
ukraińskich w cerkwi greckokatolickiej w Żabczu w powiecie Łuck wraz 4
Polakami, których rzekomo miał ukryć. Proboszcz krytycznie oceniał działalno¶ć;
nacjonalistów ukraińskich.
14. Kleryk Józef Harmata, lat 21, przebywaj±cy u rodziny w parafii
Ostrówki w powiecie Lubomi (diec. łucka, dekanat Luboml), zamordowany przez;
nacjonalistów ukraińskich bestialsko 30.08.1943 wraz z proboszczem i co
najmniej 476 parafianami.
15. O. Kamil Sylwester od ¶w. Eliasza Gleczman, lat 61, z klasztoru
karmelitów bosych w Wi¶niowu Nowym w; powiecie Krzemieniec (diec.
łucka, dekanat Krzemieniec), zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich
tuż po 20.02.1944, kiedy podstępnie wdarli się na teren klasztoru i dokonali
rzezi zgromadzonych uciekinierów polskich z okolic.
16. O. Ludwik Wrodarczyk, lat 36, oblat, proboszcz parafii Okopy
w powiecie Sarny (diec. łucka, dekanat Sarny), po porwaniu przez nacjonalistów
ukraińskich z ko¶cioła podczas napadu na wie¶ Okopy,; był najpierw
w s±siedniej wsi Karpiłówka 7.12.1943 przesłuchiwany, bity i torturowany
w domu dwu sióstr-Ukrainek, a następnie męczennika położono na ¶niegu,
rozcięto mu klatkę piersiow± i wyjęto pulsuj±ce serce.
17. Br.; Cyprian Jan od ¶w. Michała Lasoń, z klasztoru karmelitów
bosych w Wi¶niowu Nowym w; powiecie Krzemieniec (diec. łucka, dekanat
Krzemieniec), zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich tuż po 20.02.1944,
kiedy podstępnie wdarli się na teren klasztoru i dokonali rzezi zgromadzonych
uciekinierów polskich z okolic.
1. Ks. Albin Barna¶, lat 40, proboszcz parafii; Szutowa
w powiecie Jaworów, 20/21.02.1944 uprowadzony wraz z 9 parafianami przez
nacjonalistów ukraińskich i razem z nimi zamordowany.
2. Ks. Marian Kłonowski, lat 39, administrator parafii Chlebowice
Wielkie w powiecie Bóbrka (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), zamordowany
25.08.1944 przez nacjonalistów ukraińskich, ponieważ odbierał od Ukraińców
zrabowane rzeczy z plebanii.
3. Ks. Józef Kopeć, lat 32, wikariusz w parafii Torownica w powiecie
Dobromil, zastrzelony 12.07.1944 przez nacjonalistów ukraińskich na plebanii.
4. Ks. Kruszyński (imię nieznane), proboszcz parafii greckokatolickiej
Bonów w powiecie Jaworów, zamordowany 10.05.1944 przez nacjonalistów ukraińskich
za sprzyjanie Polakom (wg innej wersji za; moskalofilstwo).
5. Ks. Stanisław Kwiatkowski, lat 64, proboszcz parafii ¦wirz
w powiecie Bóbrka (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), 14.02.1944 zamordowany
przez nacjonalistów ukraińskich z dwojgiem ludzi (furmanem Ukraińcem Kirył±
Kisiłem; i przechodniem Pawłem Komarem, który rozpoznał napastników),
gdy wracał z Przemy¶lan z pogrzebu ks. Józefa Kaczorowskiego.
6. Ks. Jan Mazur, lat 36, proboszcz parafii Tarnawka w powiecie
Dobromil, zastrzelony 11.07.1944 na plebanii przez policjantów ukraińskich.
7. Ks. Józef Skrabalak, proboszcz parafii Budki Nieznanowskie
w powiecie Kamionka Strumiłowa (archidiec. lwowska, dekanat Gliniany),
28.05.1944 ciężko ranny podczas napadu nacjonalistów ukraińskich na wie¶
Temeszów (Tomaszów) w powiecie Brzozów (gdzie pełnił posługę duszpastersk±
w miejscowej kaplicy), zmarł w szpitalu w Sanoku.
8. Ks. Marceli Zmora, lat 60, proboszcz parafii Husaków w powiecie
Mo¶ciska, 19.07.1944 porwany przez nacjonalistów ukraińskich z Bojowic,
gdzie mieszkał po spaleniu plebanii, torturowany w Miżyńcu i tam zamordowany.
9. Alumn Józef Janas z III kursu Seminarium Duchownego we Lwowie,
zamordowany przez Ukraińców w 1939 w okolicach Buczacza (archidiec. lwowska,
dekanat Buczacz). Bliższe dane o miejscu i okoliczno¶ciach zbrodni nieznane.
10. O. Stanisław Mucha, administrator parafii ko¶cioła oo. bernardynów
w Sokalu (powiat Sokal, archidiec. lwowska, dekanat Bełżec) zamordowany
przez nacjonalistów ukraińskich 03.1944 w nieustalonych okoliczno¶ciach.
11. Ks. Franciszek Bętkowski, lat 63, proboszcz parafii Żulin
w powiecie Stryj (archidiec. lwowska, dekanat Stryj), 5/6.04.1944 bestialsko
zamordowany na plebanii przez nacjonalistów ukraińskich - połamano mu ręce
i nogi, i spalono z plebani±, zginęła też krewna księdza.
12. Ks. Marian Bosak, proboszcz parafii Mariampol w powiecie
Stanisławów (archidiec. lwowska, dekanat Konkolniki), po nieskutecznym
donosie nacjonalistów ukraińskich do Niemców, który nie znalazł potwierdzenia
w ¶ledztwie, wezwany przez Ukraińców 23.08.1941 noc± do urzędu gminnego
i bestialsko zamordowany.
13. Ks. Błażej Czuba, lat 55, administrator parafii Dołha Wojniłowska
(Ziemianka) w powiecie Kałusz (archidiec. lwowska, dekanat Dolina), 4.04.
lub 6.04.1944 spalony przez nacjonalistów ukraińskich wraz z 38 parafianami
na strychu plebanii.
14. Ks. Józef Grzesiowski, lat 52, administrator parafii Pistyń
w powiecie Kosów Huculski (archidiec. lwowska, dekanat Kołomyja), 24.07
lub 25.07.1943 uprowadzony przez nacjonalistów ukraińskich z plebanii,
torturowany i uduszony sznurem w niedalekiej wsi Szeszory.
15. Ks. Michał Kucab, lat 44, administrator parafii Bednarów
w powiecie Stanisławów (archidiec. lwowska, dekanat Stanisławów), 9.02.1944;
podstępnie wywołany na drogę; przez nacjonalistów ukraińskich i zastrzelony.
16. Ks. Tadeusz Stroński, lat 44, administrator parafii Skomorochy
Stare w powiecie Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat Konkolniki), 12.10.1943
bestialsko zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich - po zmasakrowaniu
zastrzelony.
17. Ks. Wiktor Szklarczyk, lat 65, administrator parafii Sarnki
Dolne w powiecie Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat Konkolniki), zamordowany
10.02.1944 przez nacjonalistów ukraińskich.
18. Ks. Antoni Wierzbowski, lat 38, proboszcz parafii Bybło w
powiecie Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat Konkolniki), 12.10.1943 uprowadzony
przez nacjonalistów ukraińskich z plebanii wraz z nauczycielem Wróblem
i zamordowany w lesie.
19. O. Witalis Borsuk, bernardyn, wikariusz parafii Fraga w powiecie
Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), 5.02.1944 zabity pałkami na
drodze między Rohatynem a Frag±, gdy wracał do klasztoru, i utopiony w
rzece.
20. O. Joachim Szafraniec, bernardyn, przeor klasztoru, administrator
parafii Fraga w powiecie Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), wraz
z dwoma braćmi zakonnymi (Rochem Sałkiem i Euzebiuszem Kamińskim) zamordowany
siekierami przez nacjonalistów ukraińskich 20.02.1944 podczas napadu na
klasztor i wie¶; zginęło też 30 parafian.
21. Br. Euzebiusz Kamiński, bernardyn w parafii Fraga w powiecie
Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), wraz z ojcem i bratem -;
zakonnymi (Joachimem Szafrańcem i Rochem Sałkiem) zamordowany siekierami
przez nacjonalistów ukraińskich 20.02.1944 podczas napadu na klasztor i
wie¶; zginęło też 30 parafian.
22. Br. Roch Sałek, lat 39, bernardyn w parafii Fraga w powiecie
Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), wraz z ojcem i bratem -;
zakonnymi (Joachimem Szafrańcem i Euzebiuszem Kamińskim) zamordowany siekierami
przez nacjonalistów ukraińskich 20.02.1944 podczas napadu na klasztor i
wie¶; zginęło też 30 parafian.
23. S. Helena Dżugara, lat 26, z parafii Podkamień Rohatyński
w powiecie Rohatyn (archidiec. lwowska, dekanat ¦wirz), 20.02.1944 podczas
napadu nacjonalistów ukraińskich na wie¶ zgwałcona i zamordowana wraz z
około 50 osobami.
24. S. Franciszka Kosiorowska, ze Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego
Poczęcia NMP w Niżniowie w powiecie Tłumacz (archidiec. lwowska, dekanat
Stanisławów), zamordowana przez nacjonalistów ukraińskich 7.03.1945 podczas
napadu na klasztor wraz z dwiema siostrami.
25. S. Agnieszka, lat ok. 60, szarytka ze Zgromadzenia Sióstr
Miłosierdzia, pracuj±ca w parafii Derżów w powiecie Żydaczów (archidiec.
lwowska, dekanat Stryj), 9.05.1944 zamordowana przez nacjonalistów ukraińskich
w ko¶ciele wraz z 20; lub 6 osobami i spalona wraz z ko¶ciołem.
26. S. Józefa, lat ok. 60, szarytka ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia,
pracuj±ca w parafii Derżów w powiecie Żydaczów (archidiec. lwowska, dekanat
Stryj), 9.05.1944 zamordowana przez nacjonalistów ukraińskich w ko¶ciele
wraz z 20; lub 6 osobami i spalona wraz z ko¶ciołem.
27. S. Wiktoria, lat ok. 60, szarytka ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia,
pracuj±ca w parafii Derżów w powiecie Żydaczów (archidiec. lwowska, dekanat
Stryj), 9.05.1944 zamordowana w ko¶ciele wraz z 20; lub 6 osobami
i spalona wraz z ko¶ciołem.
28. S. NN,; józefitka z klasztoru w Niżniowie w powiecie
Tłumacz (archidiec. lwowska, dekanat Stanisławów), zamordowana przez nacjonalistów
ukraińskich 7.03.1945 podczas napadu na klasztor wraz z dwiema siostrami
(Franciszk± Kosiorowsk± i s. NN).
29. S. NN,; józefitka z klasztoru w Niżniowie w powiecie
Tłumacz (archidiec. lwowska, dekanat Stanisławów), zamordowana przez nacjonalistów
ukraińskich 7.03.1945 podczas napadu na klasztor wraz z dwiema siostrami
(Franciszk± Kosiorowsk± i s. NN).
30. Ks. Władysław Biliński, proboszcz parafii Kotów w powiecie
Brzeżany (archidiec. lwowska, dekanat Brzeżany), zamordowany 8.09.1943
przez nacjonalistów ukraińskich na drodze między Litiatynem a Bażnikówk±
podczas powrotu rowerem z odpustu w Litiatynie (archidiec. lwowska, dekanat
Brzeżany).
31. Ks. Adam Drzyzga, lat 38, proboszcz parafii Sorocko w powiecie
Skałat (archidiec. lwowska, dekanat Tarnopol). Zamordowany przez nacjonalistów
ukraińskich 23.11.1944 podczas prowadzenia konduktu pogrzebowego jednego
z parafian, zamordowanego przez Ukraińców, na cmentarz w Sorocku. Wraz
z księdzem zostało rozstrzelanych 50 parafian z konduktu.
32. Ks. Michał Duszeńko, lat 55, administrator parafii Hallerczyn-Wysocko
w powiecie Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody) zamordowany przez
nacjonalistów ukraińskich 2/3.09.1943 na plebanii; zastrzelony 7 kulami.
Mordercami byli miejscowi Ukraińcy zainspirowani przez lokalnego księdza
greckokatolickiego.
33. Ks. Marian Dziamarski, proboszcz parafii Nowosiółka-Bekerów
(Bekersdorf) w powiecie Podhajce (archidiec. lwowska, dekanat Podhajce),
28.02.1945 uprowadzony przez nacjonalistów ukraińskich i zamordowany przy
zastosowaniu tortur.
34. Ks. Szczepan Jurasz, lat ok. 60, kanonik, proboszcz parafii
Czerwonogród; w powiecie Zaleszczyki (archidiec. lwowska, dekanat
Horodenka), zmarł 2 lub 3.02.1945 na atak serca podczas napadu nacjonalistów
ukraińskich ukryty w szczelinie skalnej.
35. Ks. Mikołaj Ignacy Ferens,; lat 50, administrator parafii
Markowa w powiecie Podhajce (archidiec. lwowska, dekanat Konkolniki), zamordowany
15/16.01.1944 bestialsko siekierami i nożami przez nacjonalistów ukraińskich
w Markowej. Podczas napadu zginęło też 31 parafian Polaków, a gospodyni
Ukrainka została ranna.
36. Ks. Stanisław Fijałkowski, lat 51, proboszcz parafii Poczajów
(diec. łucka, dekanat Krzemieniec) w powiecie Krzemieniec, województwie
wołyńskim, zamordowany 12.03.1944 przez rozbicie głowy i r±k podczas napadu
Ukraińców z Dywizji SS-Galizien i bojówek UPA na klasztor w Podkamieniu
w powiecie Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody). Zgin±ł wraz z trzema
braćmi zakonnymi (Kryspinem Rogowskim, JuĽw± Garciaszem, Janem Fr±czykiem)
i ponad 100 polskimi uchodĽcami z okolic przed rzeziami ukraińskimi.
37. Ks. Józef Kaczorowski, lat 38, administrator parafii Wołków
w powiecie Przemy¶lany (archidiec. lwowska, dekanat Brzeżany), zastrzelony
11.02.1944 podczas napadu 20-osobowej bojówki nacjonalistów ukraińskich
obok probostwa pod figur±, matka postrzelona na strychu zmarła w szpitalu
w Przemy¶lanach.
38. Ks. Michał Karczewicz, proboszcz parafii Zabojki w powiecie
Tarnopol (archidiec. lwowska, dekanat Tarnopol), zamordowany przez nacjonalistów
ukraińskich 31.01.1945. Bliższe dane o okoliczno¶ciach zbrodni nieustalone.
39. Ks. Teodor Kasperski, lat 76, proboszcz parafii Winiatyńce
w powiecie Zaleszczyki (archidiec. lwowska, dekanat Borszczów), ofiara
napadu nacjonalistów ukraińskich 30.09/1.10.1943 na probostwo, podczas
którego księdza porwano wraz z 5 mężczyznami, pędz±c maltretowano, ale
puszczono, jednakże; w wyniku doznanych urazów po długiej ciężkiej
chorobie zmarł 16.02.1945.
40. Ks. Władysław Klakla, lat 31, wikariusz w parafii Mogilnica
w powiecie Trembowla (archidiec. lwowska, dekanat Trembowla), 14.09.1943
zabity przez nacjonalistów ukraińskich podczas jazdy poci±giem relacji
Trembowla-Lwów i wyrzucony z poci±gu.
41. Ks. Andrzej Kra¶nicki, lat 48, proboszcz parafii Jazłowiec
w powiecie Buczacz (archidiec. lwowska, dekanat Jazłowiec), 8.12.1943 torturowany
przez nacjonalistów ukraińskich na plebanii, wyrzucony przez okno ze strychu
na chodnik, wywieziony i utopiony w pobliskim jeziorze.
42. Ks. Jan Kuszyński, lat 29, wikariusz w parafii Toporów w
powiecie Radziechów (archidiec. lwowska, dekanat Busk), zamordowany przez
nacjonalistów ukraińskich 14.02.1944 na plebanii wraz z 8 parafianami.
Napad organizował ukraiński ksi±dz greckokatolicki Jan Kozak z synem Wańk±.
43. Ks. Bronisław Majka, lat 30, wikariusz w parafii Tłuste w
powiecie Zaleszczyki (archidiec. lwowska, dekanat Jazłowiec), porwany z
plebanii i zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich 15.09.1943 razem
z ks. Stanisławem Szkodzińskim koło pobliskich wsi Myszków lub Szypowce.
44. Ks. Józef Pikota, lat 32, administrator parafii Pieniaki
w powiecie Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody), uprowadzony i zamordowany
27.02.1944; przez nacjonalistów ukraińskich.
45. Ks. Karol Procyk, lat 67, proboszcz parafii Baworów w powiecie
Tarnopol (archidiec. lwowska, dekanat Tarnopol), porwany przez nacjonalistów
ukraińskich 2.11.1943, torturowany i zamordowany w lesie koło wsi.
46. Ks. Wojciech Rogowski, proboszcz parafii Majdan w powiecie
Kopyczyńce (archidiec. lwowska, dekanat Czortków), 25/26.01.1945 zraniony
przez nacjonalistów ukraińskich podczas napadu na ko¶ciół, w którym schronili
się parafianie, zmarł. Zginęło wówczas ponad 70 parafian.
47. Ks. Włodzimierz Siekierski, lat 33, wikariusz w parafii Koszlaki
w powiecie Zbaraż (archidiec. lwowska, dekanat Sałat), 5.11.1944 porwany
i zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich.
48. Ks. Józef Suszczyński, lat 35, administrator parafii Bobulińce
w powiecie Buczacz; (archidiec. lwowska, dekanat Podhajce) zastrzelony
na plebanii 14.03.1944; przez nacjonalistów ukraińskich. Zginęło wówczas
także 32 parafian.
49. Ks. Stanisław Szkodziński, lat 56, dziekan, proboszcz parafii
Tłuste w powiecie Zaleszczyki (archidiec. lwowska, dekanat Jazłowiec),
porwany z plebanii i zamordowany nacjonalistów ukraińskich 15.09.1943 razem
z księdzem Bronisławem Majk± przez koło pobliskich wsi Myszków lub Szypowce.
50. Ks. Stanisław Szczepankiewicz, lat 38, administrator parafii
Ihrowica w powiecie Zbaraż (archidiec. lwowska, dekanat Tarnopol). Zamordowany
przez nacjonalistów ukraińskich 24.12.1944 podczas napadu na plebanię.
Zginęła też najbliższa rodzina księdza, w tym matka.
51. Ks. Jan Walniczak, proboszcz parafii Kociubińce w powiecie
Kopyczyńce (archidiec. lwowska, dekanat Czortków), zamordowany przez nacjonalistów
ukraińskich 7.02.1944 podczas napadu na plebanię, wraz z organist± Albinem
Łobockim, 5 innymi Polakami i 4 Ukraińcami, którzy sprzyjali Polakom.
52. Ks. Józef Wieczorek, proboszcz parafii Pieniaki w powiecie
Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody), 26.06.1941 zastrzelony przez
nacjonalistów ukraińskich w okolicy wsi.
53. Ks. Jan Wiszniowski, lat 32, administrator parafii Sokołówka
Hetmańska w powiecie Złoczów (archidiec. lwowska, dekanat Busk), podczas
napadu; nacjonalistów ukraińskich na wie¶ i plebanię 28.02.1944 porwany
i zamordowany przy próbie ucieczki. Ukraińcy uprzedzali księdza, że nic
mu nie grozi, a parę dni póĽniej napadli.
54. Ks. Władysław Żygiel, lat 39,; administrator parafii
Bieniawa; w powiecie Podhajce (archidiec. lwowska, dekanat Podhajce),
zastrzelony 13.02.1944 na plebanii przez nacjonalistów ukraińskich. Zamordowana
została też gospodyni księdza.
55. Kleryk NN (imię lub nazwisko Florek ?), prawdopodobnie z
parafii Przemy¶lany w powiecie Przemy¶lany (archidiec. lwowska, dekanat
¦wirz), bestialsko zamordowany 17.02.1944 przez nacjonalistów ukraińskich,
gdy wracał z pogrzebu Polaków torturowanych i powieszonych 16.02.1944 we
wsi Krosienko.
56. Br. Jan Fr±czyk, lat 58, dominikanin w klasztorze w Podkamieniu
w powiecie Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody), zamordowany 12.03.1944
podczas napadu Ukraińców z Dywizji SS-Galizien i bojówek UPA na klasztor.
Roztrzaskano mu głowę. Zgin±ł wraz z dwoma braćmi zakonnymi (Kryspinem
Rogowskim, JuĽw± Garciaszem), księdzem Stanisławem Fijałkowskim, proboszczem
z Poczajowa (pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie, diec. łucka, dekanat Krzemieniec);
i ponad 100 polskimi uchodĽcami z okolic przed rzeziami ukraińskimi.
57. Br. JuĽwa Garciasz (często błędnie jako Gracjan JóĽwiak),
lat 49, dominikanin w klasztorze w Podkamieniu w powiecie Brody (archidiec.
lwowska, dekanat Brody), zamordowany 12.03.1944 podczas napadu Ukraińców
z Dywizji SS-Galizien i bojówek UPA na klasztor. Został znaleziony w ubikacji;
w kałuży zastygłej krwi. Zgin±ł wraz z dwoma braćmi zakonnymi (Kryspinem
Rogowskim, Janem Fr±czykiem), księdzem Stanisławem Fijałkowskim, proboszczem
z Poczajowa (pow. Krzemieniec, woj. wołyńskie); i ponad 100 polskimi
uchodĽcami z okolic przed rzeziami ukraińskimi.
58. Br. Kryspin Karol Rogowski, lat 77, dominikanin w klasztorze
w Podkamieniu w powiecie Brody (archidiec. lwowska, dekanat Brody), zamordowany
12.03.1944 podczas napadu Ukraińców z Dywizji SS-Galizien i bojówek UPA
na klasztor. Zgin±ł wraz z dwoma braćmi zakonnymi (JuĽw± Garciaszem, Janem
Fr±czykiem), księdzem Fijałkowskim, proboszczem z Poczajowa (pow. Krzemieniec,
woj. wołyńskie) i ponad 100 polskimi uchodĽcami z okolic przed rzeziami
ukraińskimi.
59. S. Anastazja Izmaela Bartosz, lat 66, służebniczka starowiejska,;
z parafii Połowce w powiecie Czortków (archidiec. lwowska, dekanat Jazłowiec)
prowadz±ca ochronkę i przedszkole, porwana 16.01.1944 z Połowiec przez
nacjonalistów ukraińskich wraz z drug± siostr± i 26 osobami-cywilami, w
tym 5 Ukraińcami spokrewnionymi z Polakami, została pokłuta i uduszona
powrozami, pozbawiona ubrania; wraz z innymi ofiarami znaleziona w ¶wieżej
mogile w lesie Bielawina koło Jagielnicy podczas polowania zorganizowanego
przez Niemców.
60. S. Amelia Witolda Borkowska, lat 41, służebniczka starowiejska,;
z parafii Połowce w powiecie Czortków (archidiec. lwowska, dekanat Jazłowiec)
prowadz±ca ochronkę i przedszkole, porwana 16.01.1944 z Połowiec przez
nacjonalistów ukraińskich wraz z drug± siostr± i 26 osobami-cywilami, w
tym 5 Ukraińcami spokrewnionymi z Polakami, została pokłuta i uduszona
powrozami, pozbawiona ubrania; wraz z innymi ofiarami znaleziona w ¶wieżej
mogile w lesie Bielawina koło Jagielnicy podczas polowania zorganizowanego
przez Niemców.
61. S. Henryka Bronikowska, szarytka z klasztoru w Nyrkowie w
powiecie Zaleszczyki, zamordowana przez nacjonalistów ukraińskich 2 lub
3.02.1945 podczas napadu na; klasztor; miała roztrzaskan± głowę i
twarz.
62. S. Beata Kogut z nieznanego zgromadzenia zakonnego, w Petlikowcach
Starych w powiecie Buczacz (archidiec. lwowska, dekanat Podhajce) została
zastrzelona 16.04.1944 wraz z 4 osobami w ko¶ciele przez grupkę nacjonalistów
ukraińskich - dwu żołnierzy z Dywizji SS-Galizien i trzech banderowców.
63. S. Klara Linowska, szarytka z klasztoru w Nyrkowie w powiecie
Zaleszczyki, zamordowana przez wbicie noża w plecy 2 lub 3.02.1945 podczas
napadu na; klasztor.
64. S. Laetitia Jadwiga Szembek, ze Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego
Poczęcia NMP w Jazłowcu w powiecie Buczacz (archidiec. lwowska, dekanat
Jazłowiec), zamordowana w listopadzie 1943 przez nacjonalistów ukraińskich
w lesie podczas jazdy z Niżniowa do Jazłowca.
65. S. Anna Żarkowska, lat 62, służebniczka starowiejska prowadz±ca
sierociniec i kaplicę w Hnilicach Wielkich w powiecie Zbaraż (archidiec.
lwowska, dekanat Skałat), zamordowana przez nacjonalistów ukraińskich 2.11.1944
wraz z drug± siostr± - uduszona sznurami na podwórzu i zakopana.
66. S. Antonina Helena Żarkowska, lat 51, rodzona siostra Anny,
służebniczka starowiejska prowadz±ca sierociniec i kaplicę w Hnilicach
Wielkich w powiecie Zbaraż (archidiec. lwowska, dekanat Skałat), zamordowana
przez nacjonalistów ukraińskich 2.11.1944 wraz z drug± siostr± - uduszona
sznurami na podwórzu i zakopana.
84. Ks. Józef Szostak, lat 38, proboszcz parafii Małe Hołoby
w powiecie Kamień Koszyrski, zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich
w lesie na drodze między Pniewnem a Skomorochami 24.06.1943 podczas powrotu
z odpustu w Lubieszowie wraz z br. Piotrem Mojsijankiem, pijarem z zakonu
w Lubieszowie.
85. O. Kasjan Józef Czechowicz, kapucyn, zamordowany w 06.1943
przez utopienie w studni na terenie gminy Lubieszów w powiecie lubieszowskim.
86. Br. Sylwester Stefan Hładzio, pijar z zakonu w Lubieszowie
w powiecie Kamień Koszyrski, zamordowany w 07.1943 w podziemiach klasztoru
w Lubieszowie.
87. Br. Piotr Mojsijanek, pijar z zakonu w Lubieszowie w powiecie
Kamień Koszyrski zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich w lesie na
drodze z Lubieszowa do Małych Hołób 24.06.1943 podczas powrotu z odpustu
w Lubieszowie wraz z ks. Józefem Szostakiem.
88. S. Jadwiga Alojza Gano, sercanka, przełożona klasztoru w
Lubieszowie w powiecie Kamień Koszyrski, 9.11.1943 podczas napadu nacjonalistów
ukraińskich na miasteczko spalona żywcem z drug± siostr± oraz około 200
mieszkańcami Lubieszowa.
89. S. Andrzeja Maria Osakowska, sercanka, z klasztoru w Lubieszowie
w powiecie Kamień Koszyrski, 9.11.1943 podczas napadu nacjonalistów ukraińskich
na miasteczko spalona żywcem z drug± siostr± oraz około 200 mieszkańcami
Lubieszowa.
1. Ks. Jakub Jachuła, lat 41, proboszcz parafii Klesztów w powiecie
Chełm, zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich 13.04.1944.
2. Ks. Władysław Jacniacki, lat 60, proboszcz parafii Nabróż,
w powiecie … , zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich 8.10.1943.
3. Ks. Błażej Nowosad, lat 40, proboszcz parafii Potok Górny,
w powiecie Hrubieszów, zamordowany przez nacjonalistów ukraińskich;
13.12.1943.
4. Ks. Zygmunt Pisarski, lat 42, proboszcz parafii Gdaszyn, w
powiecie … , zamordowany 01.1944 przez Ukraińców z Dywizji SS-Galizien.
5. Ks. Marceli Weiss, lat 71, proboszcz parafii Lubień w powiecie
Włodawa, zamordowany 1.01.1941 przez gestapo na podstawie fałszywych donosów
nacjonalistów ukraińskich.
6. S. Longina (Wanda Trudzińska) z Zakładu dla Sierot Wojennych
w Turkowicach, w powiecie Hrubieszów, 15.05.1944 zamordowana wraz z 7 wychowankami
przez nacjonalistów ukraińskich w lesie obok kol. Modryń.
1. Ks. Piotr Bieńko, proboszcz parafii Kowalówka w powiecie Buczacz,
województwo tarnopolskie (archidiec. lwowska, dekanat Buczacz),; aresztowany
17.12.1943 przez gestapo wskutek donosów policji ukraińskiej,; zmarł
w więzieniu w Czortkowie na tyfus plamisty.
2. Ks. Czesław Broda, lat 55, proboszcz parafii Leżajsk w powiecie
Łańcut, województwo lwowskie, aresztowany 12.12.1940 na podstawie donosów
ukraińskich przez Niemców, zmarł w obozie w Dachau.
3. Ks. Michał D±browski, lat 27, proboszcz parafii Derażne w
powiecie Kostopol, województwo wołyńskie (diec. łucka, dekanat Równe),
aresztowany na skutek prowokacji ukraińskich i zastrzelony przez Niemców
17.04.1942 w lesie pod Kostopolem.
4. Ks. Jan Gach, z parafii Kotów w powiecie Brzeżany, województwo
tarnopolskie (archidiec. lwowska, dekanat Brzeżany), 19.09.1939 wskazany
przez Ukraińców Sowietom jako strzelaj±cy z karabinu do przejeżdżaj±cego
wojska sowieckiego i następnie rozstrzelany przez Sowietów przed ko¶ciołem
pomimo rewizji, która nie potwierdziła oskarżenia.
5. Ks. Stanisław Gustkowicz, administrator ko¶cioła filialnego
parafii Cieszanów w powiecie Lubaczów, województwo lwowskie, aresztowany
w 1943 przez policję ukraińsk± pod zarzutem przynależno¶ci do tajnej polskiej
organizacji, więziony we Lwowie i O¶więcimiu, gdzie zgin±ł w nieustalonych
okoliczno¶ciach.
6. Ks. Marcin Kędzierski, lat 51, proboszcz parafii; Jarocin
w powiecie Nisko, województwo lwowskie, zamordowany 12.06.1943 przez karn±
ekspedycję złożon± z Niemców i policjantów ukraińskich - był; maltretowany,
pchnięty nożem i wrzucony do pal±cych się zabudowań. Wraz z nim zginęły
gospodyni, dwie staruszki i rodzina gospodarzy z s±siedztwa.
7. Ks. Innocenty Wacław Majewski, lat 47, proboszcz parafii Mielnica
w powiecie Kowel, województwo wołyńskie (diec. łucka, dekanat Kowel), zamordowany
18.03.1943 w grupie 17 osób, przedstawicieli miejscowej inteligencji, przez
ekspedycję karn± złożon± z Niemców i policjantów ukraińskich, którzy wskazali
na Polaków jako komunistów. Ofiary wyci±gano z domów wczesnym rankiem,
wi±zano ręce drutem kolczastym, pędzono w kierunku s±siedniego Wielicka
i w lesie mordowano.
8. Ks. Leon Perucki, wikariusz w parafii Kowalówka w powiecie
Buczacz, województwo tarnopolskie (archidiec. lwowska, dekanat Buczacz),;
aresztowany 17.01.1944 przez gestapo wskutek donosów policji ukraińskiej,;
rozstrzelany w więzieniu w Stanisławowie.
9. Ks. Józef Smaczniak, proboszcz parafii Nadwórna w powiecie
Nadwórna, województwo stanisławowskie (archidiec. lwowska, dekanat Stanisławów),
aresztowany w 1942 przez policję ukraińsk± pod zarzutem szpiegostwa na
rzecz Rz±du RP na emigracji, zgin±ł lipcu 1942 w więzieniu w Stanisławowie.
10. Ks. Franciszek Szarzewicz, lat 49, proboszcz parafii Stojanów
w powiecie Radziechów, województwo tarnopolskie (archidiec. lwowska, dekanat
Busk), 15/16.07.1944 zastrzelony przez żołnierzy frontowych w wyniku fałszywego
oskarżenia przez Ukraińców.
11. Ks. Bolesław Szczurowski, wikariusz w parafii Otynia w powiecie
Tłumacz, województwo stanisławowskie (archidiec. lwowska, dekanat Stanisławów),
aresztowany w końcu 1943przez policję ukraińsk±, przekazany do gestapo,
zagin±ł bez wie¶ci.
12. Ks. Edward Tabaczkowski, proboszcz parafii Kałusz (powiat
Kałusz), województwo stanisławowskie (archidiec. lwowska, dekanat Dolina),
aresztowany przez ukraińsk± policję na podstawie fałszywych donosów nacjonalistów
ukraińskich, osadzony w więzieniu w Stanisławowie, gdzie zmarł 20.10.1942.
13. Ks. dr Lucjan Tokarski, lat 54, katecheta w Stanisławowie
(powiat Stanisławów), województwo stanisławowskie (archidiec. lwowska,
dekanat Stanisławów), w 1941 po wkroczeniu Niemców aresztowany przez gestapo
na podstawie list sporz±dzonych przez OUN i stracony wraz z ogromn± grup±
inteligencji polskiej.
14. Ks. Jan Witek, proboszcz parafii Szczurowice w powiecie Radziechów
(archidiec. lwowska, dekanat Brody), województwo tarnopolskie,; aresztowany
25.05.1943 przez policję ukraińsk± zgin±ł w niewyja¶nionych okoliczno¶ciach
w więzieniu.
1. Ks. Józef Anczarski, Kronikarskie zapisy z lat cierpień i grozy w
Małopolsce Wschodniej, Kraków 1996.
Opracowanie: mgr Ewa Siemaszko - współautorka (wraz z ojcem Władysławem Siemaszko) dwutomowej pracy "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludno¶ci polskiej Wołynia 1939-1945", Lublin 2000, nagrodzonej Nagrod± Przegl±du Wschodniego 2000 i Nagrod± im. Józefa Mackiewicza 2000-2001, autorka wielu artykułów nt. zbrodni nacjonalistów ukraińskich. Konsultacje: dr Leon Popek - autor monografii "Ko¶cioły Wołynia", Lublin 1997 i wielu artykułów dot. historii diecezji łuckiej, w tym zakresie doktorat na KUL; prowadzi badania w zakresie zbrodni nacjonalistów ukraińskich. Pracownik Instytutu Pamięci Narodowej, Oddziału w Lublinie.
Ewa Siemaszko, "Głos Kresowian", nr 13, wrzesień-paĽdziernik 2003 r. |