|
Spis artykułów
 Cmentarz wojenny nr 123 w Łużnej - miejsce pochówku żołnierzy z czasów I wojny światowej (spoczywa tu: 909 żołnierzy armii austro-węgierskiej (w większości Polaków), 65 żołnierzy armii niemieckiej, 212 żołnierzy armii rosyjskiej oraz żołnierze, których przynależności nie ustalono). * * * W Polsce znajduje się 970 cmentarzy wojennych z lat I wojny światowej, na których spoczywają żołnierze armii austriackiej, niemieckiej i rosyjskiej. Ok. 18 procent z nich posiada polskie nazwiska. "Nie powinniśmy przechodzić obok tych mogił obojętnie - zbyt wiele na nich polskich nazwisk. Nie powinna przesłaniać nam wzroku obcojęzyczna pisownia lub nazwy austriackich, pruskich czy rosyjskich regimentów. Żołnierzom tym należy się nie mniejsza cześć i pamięć niż tym, którzy polegli na polach walk II wojny światowej - ginęli bowiem w obcych mundurach, siłą wcieleni do armii trzech państw zaborczych. Ginęli często z rąk rodaka w mundurze wrogiej armii" - pisał Oktawian Duda w książce "Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej". Jak poinformował wydział krajowy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, z przeprowadzonych badań cmentarzy z I wojny światowej na terenie Polski wynika, że około 18 procent zidentyfikowanych żołnierzy armii państw zaborczych posiada polskie nazwiska. Podczas I wojny światowej w szeregach armii rosyjskiej, niemieckiej i austriackiej, zmarło, zaginęło bez wieści 385-530 tysięcy spośród 2,9-3,4 mln powołanych do wojska Polaków. Jednym z cmentarzy wojennych, na których spoczywa szczególnie wielu Polaków, jest cmentarz w Łużnej koło Gorlic, na stokach wzgórza Pustki. W maju 1915 roku podczas ofensywy gorlickiej wzgórze zostało zdobyte, za cenę ciężkich strat, przez 12 krakowską Dywizję Piechoty armii austriackiej. W skład dywizji wchodziły pułki 56 wadowicki i 57 tarnowski złożone w większości z Polaków oraz pułk 100 cieszyński, w którym Polacy stanowili znaczną część żołnierzy. Wśród 912 poległych żołnierzy austriackich pochowanych na cmentarzu w Łużnej, Polacy stanowią prawdopodobnie blisko połowę. Cmentarz w Łużnej został wybudowany podczas I wojny światowej przez austriacki Oddział Grobów Wojennych w Galicji Zachodniej według projektu Jana Szczepkowskiego. Spoczywają na nim Polacy, Węgrzy, Niemcy, Rosjanie - razem 1200 żołnierzy. "To największy, jeśli chodzi o powierzchnię, zachodniogalicyjski cmentarz wojenny. Cały czas trwają na nim prace remontowe. Planowane jest zrekonstruowanie drewnianej kaplicy zaprojektowanej przez Duszana Jurkowicza, która spłonęła w 1985 roku" - powiedział Mirosław Łopata, prezes Stowarzyszenia Aktywnej Ochrony Cmentarzy z I Wojny Światowej Crux Galiciae. Na terenie Galicji Zachodniej poległo około 12 tysięcy Polaków - żołnierzy armii austriackiej. Są oni pochowani m.in. na cmentarzach w Bieczu, Stróżach Wyżnych, Bobowej, Tarnowie. Według danych wydziału krajowego Rady Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa, w Polsce znajduje się około 1600 obiektów z okresu I wojny światowej z tego około 970 cmentarzy, ponad 300 kwater wojennych i około 300 mogił wojennych. Spoczywa w nich około 430 tysięcy poległych i zmarłych żołnierzy oraz jeńców. Największe skupisko cmentarzy znajduje się województwach małopolskim i podkarpackim. Istnieje tam ponad 400 cmentarzy. Najwięcej z nich znajduje się w rejonie Tarnowa i Gorlic, gdzie w latach 1914-1915 toczyły się zacięte walki. Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego istnieje ponad 300 obiektów, na których pochowano poległych w walkach niemiecko-rosyjskich w latach 1914-1915. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa współfinansuje wraz z urzędami wojewódzkimi i gminami odpowiedzialnymi za stan cmentarzy z I wojny światowej ich remonty i konserwację. W ostatnich latach prowadzono oraz będzie się prowadzić prace na cmentarzach w Łużnej, Bieczu, Pleśnej, Sękowej, Tarnowie Cieklinie, Muchówce oraz na cmentarzu jeńców z I wojny światowej w Łambinowicach.
Oprac. na podstawie materiałów Polskiej Agencji Prasowej, 1.11.2013 r.
|